Odpowiedź na to pytanie nie będzie bynajmniej łatwa, ponieważ jest ogrom czynników, które determinują dobrego fotografa portretowego.
Czy chcesz aby fotografowała Cię kobieta czy mężczyzna? Dla niektórych może mieć to znaczenie, przed kim i w towarzystwie kogo będziemy czuć się komfortowo.
Tak więc można pokusić się o stwierdzenie, że poza aspektem stricte technicznym - wiedzą i umiejętnościami z zakresu fotografii, twój idealny fotograf powinien mieć dar kreowania dobrej atmosfery podczas sesji zdjęciowej i tutaj jego płeć może mieć znaczenie. Bo wierz mi, po wyjściu ze studia, nie będziesz pamiętać jak były tworzone zdjęciach, jakie użyte oświetlenie, ale to co ZAPAMIĘTASZ - to jak się czułeś i jaka była ATMOSFERA w trakcie wykonywania zdjęć. Tak więc zwróć w szczególności uwagę właśnie na ten element - czytając opinie o twoim fotografie. Opinie w wizytówce Google będą tu pomocne, ale nie daj się zwieść. Opinię może wystawić każdy, kto ma konto na Google i niekoniecznie musi to być opinia rzeczywistego klienta twojego fotografa, który wystawił mu dobra czy tez złą opinię.
Wiedzę można zdobyć, doświadczenie wyszlifować, ale osobowości człowieka się nie zmieni.
Jeśli naczelną intencją Twojego fotografa nie będzie służyć Tobie, jeśli jego głównym zainteresowaniem nie będziesz Ty - bo to w końcu on jest dla Ciebie a nie odwrotnie, to może trzeba szukać dalej.
Cechy i kwalifikacje, jakie powinien demonstrować dobry fotograf portretowy:
OBSŁUGA SPRZĘTU
Wiedza techniczna z zakresu obsługi aparatu fotograficznego - bez dwóch zdań fotograf musi znać swój sprzęt jak własną kieszeń - tutaj nie ma wybacz. Idealnie jak podczas biznesowej sesji portretowej będzie możliwość podglądu wykonywanych zdjęć na ekranie komputera. Możliwość bezpośredniej analizy tego co 'wychodzi' z aparatu, nawet jeśli to są surowe zdjęcia, daje możliwość skorygowania pozy czy stroju. Ponadto uspokaja osobę fotografowana, że wykonywane zdjęcia idą w dobrym kierunku. Naturalnie taka sytuacja może być niezmiernie stresująca dla samego fotografa, bo wystawia się on na krytykę czy niezadowolenie ze strony klienta. Trzeba być niezmiernie pewnym tego co się robi, otwartym na krytykę i potrafiącym korygować i naprawiać techniczne niedoskonałości jako fotograf. Ja wychodzę z założenia, że jeśli oglądając jeszcze niewyretuszowane zdjęcia Klientowi zaczynają się podobać efekty wspólnego działania, wtedy jest największa gwarancja, że efekty sesji zadowolą oczekiwania obydwu stron.
PRACA ZE ŚWIATŁEM
Wiedza techniczna z zakresu obsługi światła studyjnego, światła ciągłego i błyskowego, umiejętność budowania światła, modelowanie światła naturalnego. Oczywista różnica między zawodowcem a amatorem to fakt, że zawodowiec umie i potrafi stworzyć oświetlenie z pełną świadomością, panuje nad oświetleniem i nie jest to kwestia przypadku. Umie odtworzyć dany schemat świetlny. Niemniej trzeba zdawać sobie sprawę, że budowanie światła na planie zdjęciowym to też proces. Chyba nikt nie chciałby, aby fotograf posiadał w studio jeden układ lamp i każdy kto przychodzi jest tak samo oświetlany i nie ma opcji zmiany, nie ma fleksybilności po stronie fotografa. Oczywiście każdy ma tzw. Signature lighting co go wyróżnia wśród innych, jednak coraz częściej Klienci przychodzą z własnymi pomysłami na swoje zdjęcie profilowe, i nie widzę przeszkód, aby przynajmniej spróbować odtworzyć inny schemat oświetlenia. Np. w przypadku portretu biznesowego pań bardzo dobrze sprawdza się płaskie, miękkie światło, zaś portret męski zdecydowanie nabiera charakteru przy świetle dramaturgicznym z kontrą.
ENTUZJAZM I EMPATIA
Wizerunkowa sesja zdjęciowa to najczęściej inwestycja we własną karierę, rozwój zawodowy. Dlatego mamy prawo oczekiwać, że nasz idealny fotograf potraktuje nasze zlecenie z pełnym entuzjazmem, głową otwartą na nasze pomysły i będzie chętny wysłuchać naszych oczekiwań. Z pewnością nie chcielibyśmy, aby tak samo traktował zlecenie sfotografowania stomatologa jak i też prawnika. Ponadto większość z nas nie ma doświadczenia w byciu fotografowanym, nie wie jak się odnaleźć w takiej sytuacji, tak więc łagodne poprowadzenie niemalże za rączkę jest tu ogromnym atutem. Proszę spróbować zrozumieć sytuację, kiedy prezes zarządu kierujący dużą firmą, nagle musi stanąć przed obiektywem i znaleźć się w sytuacji, której kompletnie nie kontroluje. Jak ma się zachować, jaką rolę ma odegrać? Jak się okopie, wtedy już już 'po sesji', fotografowi nie uda się zrobić wiarygodnych portretów. Poza tym nie zawsze stajemy przed obiektywem w najlepszym dla siebie życiowym momencie - jeśli ktoś szuka pracy od pół roku, jego poczucie własnej wartości jest niemalże bliskie poziomu zero - a więc bardzo dużo zależy od fotografa, ile życzliwości i niemalże miłości okaże swoim klientom, aby na zdjęciach wyglądali pewnie siebie, kompetentnie i zarazem życzliwie.
PORTFOLIO
Czy jeśli na stronie naszego fotografa dominują krajobrazy i zdjęcia psów i kotów, to czy to jest idealny fotograf, który wykona nam profesjonalne zdjęcie biznesowe w studiu? Być może mile się zaskoczymy, albo totalnie rozczarujemy, dlatego lepiej ryzyko zostawić na inne dziedziny życia.
Zdecydowanie lepiej szukać fotografa, który ma doświadczenie w pracy z drugim człowiekiem, choć i tu wcale może nie być łatwo i prosto. Czy fotograf ślubny, albo noworodkowy będzie OK? Co do zasady tak, ale musimy wiedzieć, że nasz fotograf ma nami kierować, ma nam mówić co mamy konkretnie robić, a nie czekać na nasze propozycje pozy i łapać momenty - fotografia biznesowa to nie reportaż. Tak samo fotograf modowy, który na codzień pracuje z zawodowymi modelkami, może wcale nie być najlepszym wyborem do pracy z osobą, która staje pierwszy raz przed aparatem fotograficznym. Idealnie abyśmy znaleźli fotografa, który zajmuje się fotografią wizerunkową, który wykonuje zdjęcia typu headshot (zdjęcie profilowe) oraz personal branding (marka osobista). Być może nasz idealny fotograf nie wykonuje dokładnie takich zdjęć jak szukamy - np. w jego portfolio nie ma zdjęć na idealnie białym tle jak kartka papieru od ksero, zaś nam by na tym właśnie zależało, więc dobrze wtedy poprosić fotografa o przesłanie takich właśnie przykładowych zdjęć (białe tło można uzyskać odpowiednio oświetlając tło, albo fotografując daną osobę pod światło, albo w najgorszym wypadku można wyszparowaćdaną osobę z tła).
W sytuacji kiedy chcemy wykonać zdjęcia w lokacji, gdzie nie ma , albo jest bardzo dużo światła, też musimy się upewnić, że fotograf posiada mobilny sprzęt oświetleniowy, i jest w stanie pracować poza swoim studiem. Innym przypadkiem są sesje wizerunkowe z aranżowaniem scenek, być może w udziałem kilku osób - wtedy fotograf jest jak reżyser na planie filmowym - który ponadto zajmuje się scenografią, kostiumem i ma wyczucie aktorskie. Dobrze jest zobaczyć przykłady takich prac. W dobie, kiedy zdjęcia mają budować nasza markę osobistą, zdjęcia aranżowane cieszą się coraz większą popularnością. Klienci chcą się pokazać w środowisku pracy, potrzebują zdjęć z własną osobą, które będą obrazowały treść postów w social media. Tutaj fotograf musi być w stanie skontrolować szersze spektrum elementów niż tylko wyraz twarzy osoby fotografowanej.
POZOWANIE
Pokuszę się o stwierdzenie, że umiejętność pozowania jest najistotniejszą, kluczową umiejętnością, którą powinien manifestować fotograf portretowy. Większość z nas nie lubi sobie na zdjęciach, uważa się za osoby niefotogeniczne, ucieka przed obiektywem, nie wie co ma robić - po prostu boi się. I zupełnie słusznie. Jak mamy uwielbiać robić coś, jak nie potrafimy tego robić. Owszem, są ci którym z ogromną łatwością przychodzi naturalnie zachowywać się przed aparatem, ale pozostała część z nas się spina, chce aby jak najszybciej mieć to już za sobą. Jednak w momencie, kiedy mają możliwość być fotografowanym przez fotografa, który umie wytłumaczyć, pokazać co należy robić; umie pozować swoich klientów, wtedy sytuacja diametralnie się zmienia. Kiedy czujemy się zaopiekowani, kiedy otrzymujemy konkretne wskazówki, wtedy wszystko staje się łatwiejsze. Wtedy nawet nie trzeba mówić 'choose' aby się pięknie uśmiechnąć. A jak jeszcze na dodatek w trakcie sesji zobaczymy jak dobrze się prezentujemy na zdjęciach, nagle stwierdzamy, że szkoda, że wcześniej nie trafiliśmy na tak dobrego fotografa, który nam to wszystko tak ładnie wytłumaczył.
Miejmy też na uwadze, że użytkownicy LinkedIn to nie zawsze osoby w wieku i o figurze modelki czy modela. Z pewnością łatwiej jest fotografować osobę filigranową, proporcjonalnie zbudowaną. Wyzwaniem jest wykonać piękne portrety dla osoby w pełni wieku i na dodatek z krągłościami. Kunszt fotografa widać po tym, jak sprytnie i umiejętnie radzi sobie z takim właśnie wyzwaniem. Jak potrafi ‚gubić’ kilogramy w obiektywie, jak oświetla daną osobę, aby wychodziła korzystniej na zdjęciach. Czy będzie fotografowana z pozycji siedzącej czy stojącej? Jakim obiektywem? To wszystko ma ogromne znaczenie. Wychodzę z przeświadczenia, że swojej fizyczności nie jesteśmy w stanie zmienić z dnia na dzień, niemniej każdy z nas zasługuje, ma prawo do pięknych, atrakcyjnych portretów. Nie trzeba mieć 20 lat aby pięknie wyglądać. Każdy wiek ma swój urok, niemniej trzeba wiedzieć jak go wydobyć.
Owszem, można zarzucać, że w sytuacji kiedy zaczynamy pozować daną osobę, ucieka cała naturalność i spontaniczność, ale pozostaje jeszcze przecież cała mimika twarzy, która może tutaj wyjść na pierwszy plan i ukazać prawdziwe ‚ja’ danej osoby. Musimy zdawać sobie sprawę, że zdjęcie jest ograniczone kadrem, proporcjami, dlatego fotograf musi jak najlepiej zagospodarować ten kadr, skomponować zdjęcie, dlatego ‚musi walczyć’ z pewnymi ograniczeniami; ale i też nauka dowodzi, że sposób w jaki patrzymy, analizujemy zdjęcia, akcenty jakie kładziemy na dane elementy, to wszystko można zaplanować, i szkoda tej wiedzy świadomie nie wykorzystywać.
Na koniec dodam, ze mistrzostwo fotografa poznaje się po tym, jak pozuje dłonie na zdjęciach - aby nie były zbyt duże, aby nie były nienaturalnie ułożone, aby niepotrzebnie nie przyciągały uwagi. Często, jak stajemy przed aparatem, wiemy gdzie mamy się patrzeć, ale pierwsze pytanie jakie nam się nasuwa to: ‚ale co mam zrobić z rękoma”? Tak, ręce są wyzwaniem, można nawet im zarzucić, że są ‚przeszkadzajką’ - wszystko ładnie, pięknie, gdyby tylko nie ta ‚obcięta dłoń’. Owszem, można uciekać od schematów i kadrować zdjęcia w newralgicznych miejscach, niemniej jeśli patrząc na zdjęcie automatycznie coś nas drażni, to bez znaczenia czy się znamy na robieniu zdjęć czy nie, to znaczy, że coś jest nie tak. Bo nade wszystkim, finalnym odbiorcą zdjęć biznesowych nie będzie inny fotograf, tylko drugi człowiek, który patrzy oczami i sercem, a nie głową; który patrzy na coś, i albo podoba mu się to co widzi, albo nie, jakkolwiek nie musi on kompletnie rozumieć, dlaczego dane zdjęcie/portret jest dobry, jak został skomponowany, jakie zabiegi zostały zastosowane. Liczy się pierwsze wrażenie.
PEWNOŚĆ SIEBIE I ZAUFANIE
Kiedy mamy kilkanaście i więcej lat doświadczenia zawodowego, chcemy pracować z osobą, która wzbudza w nas zaufanie i widać, że jest kompetentna w tym co robi. Czy tego chcemy czy nie, podświadomie możemy mieć problem w byciu fotografowanym przez 20-letnią osobę, która dopiero co weszła w dorosłość. Statystycznie klient biznesowy jest często dwa razy od niej starszy, tak więc dla tak młodego fotografa praca z osobami o wiele starszymi może być wyzwaniem, któremu nie sprosta. Ten młody fotograf może mieć całą wiedzę i potrzebne umiejętności, ale przez fakt na swój młody wiek i brak tzw. 'doświadczenia życiowego', klienci mogą podważać jego kompetencje i mogą nie obdarzać go zaufaniem. Dlatego zanim umówimy się na sesję zdjęciową, sprawdźmy, czy to jest osoba, z którą chcielibyśmy pracować. Jeśli na stronie fotografa nie ma zakładki ‚o mnie’, z której wyczytujemy jak długo zajmuje się profesjonalną fotografia, i jeśli jego zdjęcie profilowe nie pokazuje profesjonalizmu, o którym pisze, wtedy szukajmy dalej.
Jeśli nie wyszukiwarka Google, to znajomi
Gdy przeraża nas poszukiwanie fotografa na własną rękę, szukajmy wsparcia wśród znajomych. Zarekomendowany fotograf daje największą gwarancję, że również i nas uda mu się dobrze sfotografować. Wypytajmy znajomych o ich doświadczenie z sesji, na co należy zwrócić uwagę.
Jednak w każdym wypadku nie bujny się zadzwonić do fotografa i z nim porozmawiać. Profesjonalny fotograf powinien być chętny skonsultować z Wami potrzeby sesji, przeprowadzić wywiad. Są branże, które mają swoje ulubione kolory i dobrze być tego świadomym. Kolor może zdeterminować tło czy garderobę. Często nie wiemy jak się ubrać, więc dobrze jeśli na sesję możemy przynieść klika opcji i przebrać się w trakcie. Niewykluczone, że chcielibyśmy skorzystać z usługi wizażystki czy stylistki włosów, dlatego dobrze jest się zapytać czy fotograf współpracuje z takimi artystkami i czy można wykonać makijaż w studiu przed sesją?
Jeśli nigdy nie byliśmy na profesjonalnej sesji zdjęciowej, mamy prawo nie wiedzieć jak to wszystko wygląda, jaka jest organizacja całego przedsięwzięcia, ile czasu to trwa. Jeśli fotograf nie jest chętny wszystko nam wytłumaczyć, uspokoić co do każdego aspektu, wtedy trudno będzie się nam dobrze przygotować. Na dobrych zdjęciach powinno zależeć fotografowi tak samo jak nam samym. Brak odpowiedniej komunikacji rodzi niezrozumienie i niepotrzebną frustrację.
Życzę Państwu, abście 'oddawali się w ręce' tylko dobrych fotografów, którym będzie zależało i chciało się chcieć.
Niech biznesowa sesja zdjęciowa będzie dla was fajną zabawą i mile spędzonym czasem.
Pozdrawiam,
Bożena Cerba, Fotograf portretowy